روتر میکروتیک چیست؟ از نصب و راه اندازی تا پیکربندی و مدیریت

در دنیای ارتباطات و شبکه‌های کامپیوتری، نقش مسیریاب‌ها یا روترها به عنوان ستون فقرات شبکه بی‌انکار است. این دستگاه‌ها، نه تنها امکان ارسال و دریافت داده‌ها را بین دستگاه‌های مختلف شبکه فراهم می‌کنند، بلکه بهبود عملکرد و امنیت شبکه را نیز تضمین می‌کنند. در این میان، روتر میکروتیک به عنوان یکی از پرکاربردترین و قدرتمندترین راهکارها در زمینه مسیریابی و مدیریت شبکه‌ها، به ویژه در محیط‌های کوچک و متوسط، شناخته شده‌اند. میکروتیک، شرکتی لتونیایی است که در زمینه توسعه و تولید تجهیزات شبکه فعالیت می‌نماید. این شرکت با معرفی روترهایی با عملکرد بالا، امکانات گسترده، و قیمت مناسب، توانسته است در بازار جهانی شبکه‌های کامپیوتری جای خود را برجسته کند. در این مقاله، به معرفی و بررسی چند جنبه اصلی روترهای میکروتیک خواهیم پرداخت. از جمله قابلیت‌ها و ویژگی‌های برجسته، مزایا و معایب استفاده از این دستگاه‌ها، روش‌های نصب و راه‌اندازی، و امکانات مختلفی که برای بهبود عملکرد و امنیت شبکه ارائه می‌دهند. همچنین، مطالعه موردی‌ها و نمونه‌های عملی از استفاده از روترهای میکروتیک در شبکه‌های واقعی نیز به عنوان بخشی از این مقاله مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

روتر میکروتیک چیست؟

در حالت کلی و چیزی که در بین مردم بیشتر رایج است روتر میکروتیک یک دستگاه شبکه است که وظیفه مسیریابی داده‌ها در یک شبکه کامپیوتری را بر عهده دارد. این دستگاه‌ها از سخت‌افزار و نرم‌افزار مخصوصی برای اجرای پروتکل‌های مسیریابی استفاده می‌کنند و امکان ارسال و دریافت داده‌ها بین دستگاه‌های مختلف در شبکه را فراهم می‌کنند. اما اگر تخصصی تر بخواهیم بررسی کنیم در واقع روتر میکروتیک دو معنی کلی دارد:

۱. به عنوان یک شرکت:

میکروتیک یک شرکت لتونیایی است که در سال ۱۹۹۶ تاسیس شد و به سرعت به یکی از پیشگامان در زمینه تجهیزات شبکه تبدیل شد. آنها به خاطر روترهای قدرتمند و مقرون به صرفه خود که بر پایه سیستم عامل RouterOS هستند، شناخته شده اند. RouterOS مشتق شده از لینوکس است و به کاربران کنترل قابل توجهی بر تنظیمات شبکه خود می دهد.

۲. به عنوان یک دستگاه:

یک روتر میکروتیک دستگاهی است که برای اتصال دو یا چند شبکه کامپیوتری به یکدیگر استفاده می شود. روترهای میکروتیک از نظر کارکرد مشابه روترهای سایر برندها هستند، اما به طور خاص برای ارائه طیف گسترده ای از ویژگی ها و قابلیت های پیشرفته به کاربران حرفه ای طراحی شده اند.

تاریخچه و تکامل روتر میکروتیک

آغاز скромное:

داستان میکروتیک در سال ۱۹۹۶ در ریگا، پایتخت لتونی آغاز شد. این شرکت توسط گروهی از مهندسان با هدف ارائه راه حل های شبکه مقرون به صرفه و قدرتمند تاسیس شد. در ابتدا، آنها بر روی کارت های شبکه و سایر تجهیزات شبکه متمرکز بودند.

ظهور RouterOS:

نقطه عطف اصلی در سال ۲۰۰۱ با معرفی RouterOS، سیستم عامل اختصاصی میکروتیک برای روترها، رقم خورد. RouterOS بر پایه لینوکس ساخته شده بود و به کاربران کنترل قابل توجهی بر تنظیمات شبکه خود می داد. این امر میکروتیک را از رقبا متمایز کرد و به سرعت به محبوبیت آن در بین کاربران حرفه ای شبکه کمک کرد.

گسترش جهانی:

با موفقیت RouterOS، میکروتیک شروع به توسعه طیف گسترده ای از روترها برای نیازهای مختلف کرد. آنها همچنین شبکه توزیع خود را به سراسر جهان گسترش دادند و در حال حاضر محصولات خود را در بیش از ۱۷۰ کشور به فروش می رسانند.

امروزه میکروتیک:

امروزه میکروتیک به عنوان یکی از پیشگامان در زمینه تجهیزات شبکه شناخته شده است. روترهای آنها به دلیل عملکرد قوی، قابلیت انعطاف پذیری و قیمت مناسب مورد تحسین قرار می گیرند. میکروتیک همچنین به خاطر جامعه کاربری فعال خود شناخته شده است که منبع ارزشمندی برای پشتیبانی و دانش است.

مراحل کلیدی در تاریخچه میکروتیک:

1. تأسیس شرکت میکروتیک (۱۹۹۶): شرکت میکروتیک در سال ۱۹۹۶ توسط آندیس سیسکا تاسیس شد. این شرکت ابتدا به تولید کارت‌های شبکه برای PC می‌پرداخت.
2. ورود به بازار روترها (۲۰۰۲): در سال ۲۰۰۲، میکروتیک وارد بازار روترها شد و اولین محصول خود یعنی میکروتیک روتربورد ۲۳۰ معرفی کرد. این روتربوردها امکاناتی متنوعی از جمله پشتیبانی از پروتکل‌های مسیریابی متنوع و امکانات امنیتی را فراهم می‌کردند.
3. گسترش محصولات و بازار (اوایل دهه ۲۰۰۰): در دهه ۲۰۰۰، میکروتیک با ارائه محصولات متنوع و با کیفیت، بازار خود را گسترش داد. این شرکت به طور مداوم امکانات جدیدی را به محصولات خود اضافه کرد و توانست در بازار رقابتی شبکه‌ها جایگاه خود را تثبیت کند.
4. معرفی RouterOS (2002): RouterOS، سیستم عاملی است که توسط میکروتیک برای استفاده در روترها و دستگاه‌های شبکه خود توسعه یافت. این سیستم عامل امکانات متنوعی از جمله مسیریابی پیشرفته، امنیت شبکه، سوئیچینگ، و … را فراهم می‌کند.
5. توسعه محصولات جدید (از دهه ۲۰۱۰): در دهه ۲۰۱۰، میکروتیک به توسعه و معرفی محصولات جدیدی پرداخت. این شامل محصولاتی همچون سری Cloud Router Switch، سری CRS، و … می‌شود که امکانات بیشتری را به کاربران ارائه می‌دهند.
6. تأثیر بر بازار رقابتی (از دهه ۲۰۱۰): با توسعه محصولات متنوع و با کیفیت، میکروتیک توانسته است جایگاه خود را در بازار رقابتی شبکه‌ها تثبیت کند. روترهای میکروتیک به عنوان یکی از گزینه‌های محبوب برای مدیریت شبکه‌های کوچک و متوسط، شناخته شده‌اند و در بسیاری از شبکه‌ها استفاده می‌شوند.
7. پیشرفت و نوآوری مداوم: میکروتیک به طور مداوم در توسعه و بهبود محصولات و امکانات خود سرمایه‌گذاری می‌کند، از جمله ارائه نسل‌های جدید RouterOS، بهبود کارایی سخت‌افزاری، و معرفی امکانات جدید.

قابلیت‌ها و ویژگی‌های کلیدی روتر میکروتیک:

پشتیبانی از پروتکل های مسیریابی:

• OSPF (Open Shortest Path First): پروتکلی برای مسیریابی در شبکه های IP است که مسیری با کوتاه ترین طول را بین دو نقطه پیدا می کند.
• BGP (Border Gateway Protocol): پروتکلی برای تبادل اطلاعات مسیریابی بین شبکه های خودمختار (AS) است.
• RIP (Routing Information Protocol): پروتکلی ساده و قدیمی برای مسیریابی در شبکه های IP کوچک است.
• IS-IS (Intermediate System to Intermediate System): پروتکلی برای مسیریابی در شبکه های بزرگ است که از OSPF کارآمدتر است.
• EIGRP (Enhanced Interior Gateway Routing Protocol): پروتکلی اختصاصی سیسکو برای مسیریابی در شبکه های سیسکو است.

قابلیت های VPN:

• IPsec: امن ترین پروتکل VPN است که از رمزگذاری و احراز هویت قوی برای محافظت از ترافیک داده شما استفاده می کند.
• OpenVPN: یک پروتکل VPN منبع باز و محبوب است که به شما امکان می دهد VPN خود را بدون نیاز به نرم افزار یا سخت افزار اختصاصی راه اندازی کنید.
• PPTP (Point-to-Point Tunneling Protocol): پروتکلی قدیمی تر VPN است که به اندازه IPsec یا OpenVPN امن نیست.

قابلیت های فایروال:

• فایروال پیشرفته: به شما امکان می دهد ترافیک شبکه خود را بر اساس IP، پورت، پروتکل و موارد دیگر فیلتر کنید.
• NAT (ترجمه آدرس شبکه): به شما امکان می دهد آدرس های IP خصوصی را به آدرس های IP عمومی ترجمه کنید تا بتوانید چندین دستگاه را با یک آدرس IP عمومی به اینترنت متصل کنید.
• DMZ (منطقه غیرنظامی): به شما امکان می دهد شبکه ای جداگانه برای سرورهای عمومی خود ایجاد کنید تا از بقیه شبکه شما در برابر حملات محافظت کنید.

قابلیت های QoS (کیفیت خدمات):

• اولویت بندی ترافیک: به شما امکان می دهد ترافیک مهم مانند ترافیک VoIP یا ویدیو را در اولویت قرار دهید تا مطمئن شوید که بدون تاخیر یا بافر تحویل داده می شود.
• محدود کردن پهنای باند: به شما امکان می دهد پهنای باند مصرفی هر کاربر یا برنامه را محدود کنید تا از استفاده بیش از حد از منابع شبکه جلوگیری کنید.
• شکل دهی به ترافیک: به شما امکان می دهد ترافیک شبکه خود را طوری مدیریت کنید که از ازدحام و افت پهنای باند جلوگیری شود.

قابلیت های بی سیم:

• پشتیبانی از استانداردهای ۸۰۲.۱۱a/b/g/n/ac: این استانداردها سرعت ها و بردهای مختلف Wi-Fi را ارائه می دهند.
• ایجاد و مدیریت نقاط دسترسی بی سیم: به شما امکان می دهد نقاط دسترسی بی سیم خود را برای ارائه دسترسی Wi-Fi به دستگاه های خود ایجاد و مدیریت کنید.
• پل زدن بی سیم: به شما امکان می دهد دو یا چند شبکه بی سیم را به هم متصل کنید.

قابلیت های دیگر:

• DHCP (پروتکل پیکربندی پویای میزبان): به طور خودکار آدرس های IP و سایر تنظیمات شبکه را به دستگاه های شما اختصاص می دهد.
• DNS (سیستم نام دامنه): نام های دامنه را به آدرس های IP ترجمه می کند تا بتوانید به وب سایت ها با استفاده از نام های آنها به جای آدرس های IP آنها دسترسی پیدا کنید.
• NTP (پروتکل زمان شبکه): تمام دستگاه های شما را با زمان هماهنگ نگه می دارد.
• پشتیبانی از VLAN ها: به شما امکان می دهد شبکه های مجازی را در یک شبکه فیزیکی ایجاد کنید.
• پشتیبانی از رابط های tunel: به شما امکان می دهد اتصالات VPN امن را از طریق شبکه های ناامن ایجاد کنید.
• ابزارهای عیب یابی و نظارت: به شما امکان می دهد مشکلات شبکه خود را عیب یابی کرده و عملکرد شبکه خود را نظارت کنید.

پیکربندی و مدیریت:

• رابط کاربری گرافیکی (Winbox): Winbox یک برنامه کاربردی ویندوز است که به شما امکان می دهد روتر خود را با استفاده از ماوس و صفحه کلید پیکربندی کنید. این رابط کاربری بصری و کاربرپسند است و برای اکثر کاربران کافی است.

رابط خط فرمان (CLI):

CLI به شما امکان می دهد روتر خود را با استفاده از دستورات متنی پیکربندی کنید. این روش قدرتمندتر از Winbox است و به شما امکان می دهد تنظیمات دقیق تری را انجام دهید. با این حال، CLI برای کاربران جدید دشوارتر است و نیاز به یادگیری دستورات و نحو خاص RouterOS دارد.

نصب و راه‌اندازی روتر میکروتیک:

مراحل نصب و راه‌اندازی اولیه:

1. روتر را روشن کنید: مطمئن شوید که روتر به برق وصل است و روشن شده است.
2. به روتر متصل شوید: می توانید از دو طریق به روتر خود متصل شوید:
   • اتصال اترنت: یک کابل اترنت را از رایانه خود به یکی از پورت های اترنت روتر وصل کنید.
   • اتصال Wi-Fi: نام شبکه Wi-Fi و رمز عبور روتر خود را پیدا کنید (معمولاً روی برچسبی در پشت یا زیر روتر چاپ شده است) و سپس رایانه خود را به شبکه Wi-Fi روتر متصل کنید.
3. Winbox را باز کنید: Winbox یک برنامه کاربردی است که به شما امکان می دهد روتر خود را پیکربندی کنید. می توانید Winbox را از وب سایت میکروتیک دانلود کنید.
4. به روتر خود متصل شوید: در Winbox، روی دکمه “Connect” کلیک کنید و آدرس IP روتر خود را وارد کنید. آدرس IP روتر معمولاً ۱۹۲.۱۶۸.۸۸.۱ است.
5. نام کاربری و رمز عبور را وارد کنید: نام کاربری پیش فرض “admin” و رمز عبور خالی است.
6. روی دکمه “Login” کلیک کنید: اکنون باید به رابط کاربری Winbox دسترسی داشته باشید.

پیکربندی اولیه روتر:

1. تنظیمات IP:
   • به منوی “IP” -> “Addresses” بروید.
   • آدرس IP و ماسک زیر شبکه روتر خود را تنظیم کنید.
   • آدرس دروازه پیش فرض را تنظیم کنید (معمولاً آدرس IP ISP شما).
2. تنظیمات DNS:
   • به منوی “IP” -> “DNS” بروید.
   • آدرس های DNS سرورهای ISP خود را تنظیم کنید.
3. تنظیمات نام شبکه Wi-Fi و رمز عبور:
   • به منوی “Wireless” -> “Access List” بروید.
   • نام شبکه Wi-Fi و رمز عبور خود را تنظیم کنید.
4. تنظیمات امنیتی:
   • به منوی “System” -> “Password” بروید.
   • رمز عبور پیش فرض را برای نام کاربری “admin” تغییر دهید.
   • به منوی “IP” -> “Firewall” بروید.
   • قوانین فایروال را برای مسدود کردن ترافیک ناخواسته پیکربندی کنید.

هشدار:

قبل از انجام هرگونه تغییر در پیکربندی روتر خود، حتماً از تنظیمات فعلی خود نسخه پشتیبان تهیه کنید.

مدیریت کاربران و دسترسی در روتر میکروتیک:

روترهای میکروتیک به شما امکان می دهند کاربران و دسترسی های آنها را به طور کامل مدیریت کنید. این امر برای ایمن سازی شبکه شما و اطمینان از اینکه فقط کاربران مجاز می توانند به منابع شبکه شما دسترسی داشته باشند، مهم است.

راه‌اندازی و مدیریت کاربران:

1. ایجاد کاربران:
   • به منوی “User Manager” -> “Users” بروید.
   • روی دکمه “Add” کلیک کنید.
   • نام کاربری، رمز عبور و سایر جزئیات مربوط به کاربر را وارد کنید.
   • روی دکمه “OK” کلیک کنید.
2. ایجاد گروه ها:
   • به منوی “User Manager” -> “Groups” بروید.
   • روی دکمه “Add” کلیک کنید.
   • نام گروه را وارد کنید.
   • روی دکمه “OK” کلیک کنید.
3. تخصیص کاربران به گروه ها:
   • به منوی “User Manager” -> “User Groups” بروید.
   • کاربرانی را که می خواهید به گروه اختصاص دهید انتخاب کنید.
   • گروهی را که می خواهید کاربران را به آن اختصاص دهید انتخاب کنید.
   • روی دکمه “Add” کلیک کنید.

استفاده از مکانیزم های احراز هویت:

روترهای میکروتیک از مکانیزم های احراز هویت مختلفی مانند PPP، RADIUS و MAC Address Authentication پشتیبانی می کنند.

• PPP (Point-to-Point Protocol): PPP یک پروتکل رایج برای احراز هویت کاربران در اتصالات dial-up و VPN است.
• RADIUS (Remote Authentication Dial-In User Service): RADIUS یک پروتکل متمرکز برای احراز هویت کاربران است که به شما امکان می دهد کاربران و رمزهای عبور خود را در یک سرور مرکزی ذخیره کنید.
• احراز هویت آدرس MAC: احراز هویت آدرس MAC به شما امکان می دهد فقط به دستگاه هایی با آدرس MAC خاص اجازه دسترسی به شبکه خود را بدهید.

پیکربندی احراز هویت:

پیکربندی احراز هویت در روترهای میکروتیک می تواند پیچیده باشد. برای اطلاعات بیشتر در مورد پیکربندی احراز هویت، به مستندات RouterOS مراجعه کنید.

نکات:

• برای ایمن نگه داشتن شبکه خود، از رمزهای عبور قوی برای کاربران خود استفاده کنید.
• از مکانیزم های احراز هویت متمرکز مانند RADIUS برای مدیریت آسان تر کاربران و رمزهای عبور خود استفاده کنید.
• آدرس های IP و MAC دستگاه های خود را فیلتر کنید تا از دسترسی غیرمجاز به شبکه خود جلوگیری کنید.

جمع بندی

روترهای میکروتیک به دلیل طیف گسترده ای از ویژگی ها و قابلیت ها با قیمتی مناسب، انتخابی محبوب برای کاربران حرفه ای شبکه هستند. آنها برای طیف وسیعی از برنامه ها، از جمله شبکه های خانگی، دفاتر کوچک و ISP ها مناسب هستند.